AĞIZ KURULUĞU

Ağızda yiyeceklerin nemlendirilmesi, öğütülmesi ve ağzın temizlenmesi için önemli faktörlerden biri de tükürük salgısıdır. Tükürük aynı zamanda ağız içindeki bakterileri ve mantarları da kontrol ederek ağız içi sağlığının önemli bir parçasını oluşturur. Kişinin ağız boşluğunda kuruluk hissi oluşması ve yutkunma fonksiyonunda zorlanması ağız kuruluğu yani “Kserostomi” olarak bilinir. Kserostomi, tükÜrük salgı bezlerinin yeterince tükürük üretememesinden kaynaklanır. Ağız kuruluğu beraberinde; boğazda kuruluk hissi, ağız kokusu ve dudak çatlaması gibi sorunlar da getirebilir. Ağız kuruluğuna neden olabilecek bazı sağlık sorunlarından dolayı dikkatli olunmalı ve sebebi bulunmalıdır. Neyse ki, ağız kuruluğu için birçok etkili tedavi yöntemi bulunmaktadır.

AĞIZ KURULUĞU NEDENLERİ

• Belli hastalıkların ve enfeksiyonların yan etkileri ve semptomu olarak görülebilir. Sjögren sendromu, Hodgkin, HIV/AIDS, Tip 1 diyabet, Tiroid hastalıkları, Alzheimer, Anemi, Eklem iltihabı, Tüberküloz, Parkinson hastalığı, İnme ve Kabakulak, Sistemik lupus eritamatozus, Anoreksiya Nervoza, Siyalolitiazis, Bell paralizisi, Kistik fibrozis gibi hastalıkların semptomu olarak ağız kuruluğu görülebilir.
• Bazı ilaçların yan etkileri ağız kuruluğuna neden olabilir.

Antikolinerjikler, Antikonvülsanlar, Antidepresanlar, Antiemetikler, Antihipertansifler, Antiepileptikler, Diüretikler, Bronkodilatörler, Kemoterapi ilaçları, Kas gevşetici ilaçlar ve Sedatif ilaçlar ağız kuruluğuna neden olabilirler. Ayrıca çoklu ilaç kullanımı da ağız kuruluğu nedenlerinden biridir.

• Baş ve boyun bölgesine alınan radyasyon, tükürük bezlerini etkileyerek ağız kuruluğuna yol açabilir. Maruz kalınan radyasyona bağlı olarak kuruluk dereceleri de farklılıklar gösterebilir.
• Ameliyat esnasında veya kaza sonucunda kafa ve boyun bölgesinde oluşan sinir hasarından dolayı ağız kuruluğu gelişebilir.
• İstifra, ishal, ateş, kan kaybı ve aşırı terleme gibi dehidrasyona sebep olan durumlar ağız kuruluğunun nedeni olabilir.
• Tükürük bezlerinin ameliyatla alınması, sigara içmek, horlama, ağızdan nefes almak, stres, hormonal değişiklikler (hamilelik), fazla kahve veya alkol tüketimi, baharatlı yiyecekler yemek, anatomik sorunlar (konka büyümesi vs) gibi durumlar da ağız kuruluğuna neden olabilir.

AĞIZ KURULUĞUNUN BELİRTİLERİ

• Ağız kokusu
• Ağızda yapışkanımsı kuru bir his
• Sık sık susama
• Ağızda metalik tat gibi anormal tat hissi
• Aft şeklinde ağız yaraları
• Dudak çatlakları
• Boğazda kuruluk hissi
• Ağızda ve özellikle dilde yanma ya da karıncalanma hissi
• Kuru ve kırmızı dil
• Takma diş kullananlarda dişi takmada zorlanma
• Çiğneme, tat alma ve yutmada güçlük
• Ses kısıklığı
• Konuşma problemleri
• Ağızda mantar oluşumu
• Diş eti iltihabı
• Diş çürüklerinde artış
• Tükürük bezlerinde büyüme

 

AĞIZ KURULUĞU TEDAVİLERİ

• Eğer alınan bir ilaç ağız kuruluğuna sebep oluyorsa gerekli doktorla görüşülüp farklı ilaç alternatifleri denenebilir veya ilacın dozajları değiştirilebilir.
• Ağız kuruluğuna neden olan hastalık tespit edildiyse bu durumun ortadan kaldırılması ağız kuruluğunun tedavisini de sağlayabilir.
• Ağızdaki nemin tekrar sağlanması adına gargara, jel ve sprey kullanılabilir.
• Yutmayı kolaylaştırma amacıyla sık sık su içilmelidir.
• Şekersiz draje emmek, şekersiz sakız çiğnemek, yapay tükürük ilacı kullanmak gibi tükürük salgısını artıran yöntemler denenebilir.
• Ağız bakımını etkin olarak sağlayabilme adına florürlü diş macunu ile dişler fırçalanmalıdır.
• Alkol ve kafein içeren içeceklerden uzak durmak, tütün kullanımını sonlandırmak, gün içerisinde tüketilen tuz ve şeker miktarını sınırlamak da ağız kuruluğunun derecesini azaltacaktır.
• Dudak kuruluğunu gidermek için E vitamini yönünden zengin kremler kullanılabilir.
• Yatağın kenarında bir bardak su bırakılması ve gece ağız kuruluğu şikayeti ile uyanılması halinde bu suyun içilmesi, yatmadan önce kullanılan gargara solüsyonlarının alkol içermediği konusunda dikkatli olunması, uyku öncesi mümkün olduğunca burundan nefes almak, oda içindeki hava akışını nemlendirmek adına buhar cihazı kullanmak da özellikle geceleri ağız kuruluğu yaşayan hastalara önerilebilir.
• Bu yöntemler yeterli rahatlama sağlamazsa tükürük bezlerinin daha verimli çalışmasına yardımcı olmak için doktor veya diş hekimi tarafından ilaç yazılabilir.

Uzun süreli ağız kuruluklarının diş çürüklerine ve diş eti rahatsızlıklarına sebep olabileceği ve altında sistemik bir rahatsızlık olma ihtimalini de göz önüne alarak ağız kuruluğu sorununu önemsemek ve tedavisi yönünde çabalamak gerekir. Ağız kuruluğunun sebebi ne olursa olsun tedavi sürecinde ve öncesinde ağız sağlığının korunması için etkili olan diş fırçalama ve diş ipi kullanımı gibi uygulamalar, bu problem neticesinde oluşabilecek diş kaybı ya da diş eti hastalıklarına karşı önleyici olarak uygulanmalıdır. Ağız sağlığının korunması adına yılda en az 2 kez diş hekimine muayene olunmalıdır.

Sağlıklı günler dileriz.