BRUKSİZM (DİŞ SIKMA-GICIRDATMA)

Bruksizmin Nedenleri ve Tedavisi

Genellikle gece uyku esnasında gerçekleşen diş sıkma ve gıcırdatma olayı yani bruksizm, çene hareketleri ile dişlerin sıkılması ve hareket ettirilmesi durumuna denir.

En büyük etkenin stres olduğu bu durum birçok farklı sonuçlar doğurmaktadır. Uyku ile ilişkili hareket bozukluğu olarak da nitelendirilen bruksizm uyku apnesine de neden olabilmektedir. Hafif bruksizm vakaları yani çok sık olmayan ve zarar verecek şiddette olmayan vakalar büyük sorunlar teşkil etmezken ileri derecede bruksizm vakaları başka sorunlar da meydana getirebilmektedir.

İleri seviyedeki vakalarda baş ağrısına, çene ve kulak ağrısına, dişlerin yıpranmasına, mobil dişlere, diş ağrılarına, çatlamış, hasar görmüş ve kırılmış dişlere ve dolguların hasar görmesine neden olabilmektedir.

 

Bruksizm Neden Olur?

Tam nedeni belirlenemeyen bruksizmin temelde stres kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Agresif, rekabetçi veya hiperaktif bir kişiliğe sahip insanlarda gıcırdatma daha çok görülmektedir. Hastalar genellikle uyku esnasında yaşadıkları için fark etmekte zorluk çekerler. Bazı antidepresan kullanan kişilerde bruksizm yan etki olarak görülebilmektedir. Sigara ve tütün ürünleri, alkol ve uyuşturucu madde kullanmak da bruksizme neden olabilmektedir. Genetik yatkınlık, kullanılan ilaçlar ve nörojenik problemler de bruksizm sebebi olabilir.

Son  dönemlerde çocuklarda da bruksizm vakalarının sıklığı artmıştır. Bunlara sebep olarak endokrin bozukluklar, bağırsak parazitleri, yüksek yapılan dolgular gösterilebilir. Bu problem önemsenmeli ve diş hekimine danışılmalıdır. Günümüzde 3 yaşındaki çocuklara dahi gece plakları yapılabilmektedir.

Bruksizm Belirtileri Nelerdir?

Genellikle uyku esnasında olan bruksizm bazı bireylerde uyanıkken de olabilmektedir. Uyku bruksizmi ve uyanık bruksizm olarak adlandırılır. Bruksizmin belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• Dişlerde hassasiyetler
• Aşınmış-çatlamış-mobilitesi artmış dişler
• Diş eti çekilmesi
• Gece uykuda duyulan gıcırdatma sesleri
• Sabahları masseter kas ağrıları
• Sebebi bilinmeyen kulak ağrıları, baş ağrıları
• Ağız açıklığında kısıtlanmalar
• Yanakların iç kısımlarında çiğnemeden kaynaklı hasarlar
• Uyku bozuklukları

Bu belirtilere sahip bireylerin en kısa zamanda diş hekimlerine başvurmaları gerekmektedir.

 

Bruksizm Tanısı Nasıl Konulur?

Diş hekimleri, olası bruksizm durumunda birkaç seans takibe alır ve dişlerde ve diş etinde herhangi bir değişiklik olup olmadığını gözlemler. Bu gözlemler sonucunda herhangi bir müdahaleye gerek duyulup duyulmadığını belirler.

Bruksizm olduğu teşhis edilen hastanın diş sağlığı, kullandığı ilaçlar, günlük rutinleri ve uyku düzenine bakılarak problemin nedenine ulaşılmaya çalışılır.

Diş hekimi bruksizmin boyutunu görebilmek için çene kaslarında hassasiyet, kırık veya eksik dişler olup olmadığını kontrol eder. Dişlerde ve yanak içlerinde hasar izi olup olmadığına bakılır. Röntgen çekilerek çene kemiğinde hasar izi aranır. Böylelikle normal bir diş muayenesinde, temporomandibular eklem bozuklukları, diğer diş sorunları ve benzer çene-kulak ağrılarına neden olabilecek diğer sağlık bozuklukları tespit edilir.

 

Bruksizm Tedavisi

Tedavisinde diş hekimleri psikiyatristlerle ortak bir çalışma yürütür. Diş hekimi ağızdaki sorunları çözer ve diş sıkma probleminin etkilerini azaltacak işlemler uygular. Psikiyatrist ise bruksizme neden olan stresin kaynağına inerek bu konuda terapi ve ilaç (antidepresanlar) uygulamaları yapar.

Diş hekimi bu konuda farklı apareyler kullanabilir. Bu apareyler okluzal splintler ve  şeffaf gece plaklarıdır. Bu plaklar hastanın dişlerinin ölçüsü alınarak kişiye özel hazırlanır.

Kas gevşeticilerin bir süre kullanılması, sıcak su tedavisi, botulinum toksin uygulaması (botox tedavisi), ağrı kesicilerin ve antihistaminiklerin kullanılması bruksizm tedavisindeki diğer tedavi yöntemleridir. Bruksizm şüpheniz olur olmaz diş hekiminize gitmelisiniz. Aksi takdirde sorununuz ilerleyip cerrahi müdahale gerektirecek boyutlara gelebilir.

Apareyler ve plaklarla ile istenen ölçüde düzelme sağlanamayan hastalarda da cerrahi yaklaşım gerekliliği değerlendirilir.

Sağlıklı günler dileriz.